Жазушы Сабыр Шәріповтің(1882-1941 жж.) бюсті

ҚАЗ

Ескерткіштің атауы: Жазушы Сабыр Шәріповтің (1882-1941 жж.) бюсті

Типологиялық тиістілік: монументтік өнер құрылысы

Ескерткіштің кезеңделуі: 1966 ж

Ескерткіштің орналасқан жері: Атырау облысы, Мақат ауданы, Доссор кенті, «Сабыр Шәріпов атындағы Доссор мектеп-интернаты» мемлекеттік мекемесінің алдында

Тарихи деректер: Сабыр Шәріпов 1940 жылы 5 мамырда Татар Республикасының Краснобор ауданына қарасты Варзей деген селода дүниеге келген. Жастайынан жетім қалып, көп қиыншылықтар көрген. Ұлты татар бола тұра, жасынан қазақ арасында өскен ол қазақ  тілін еркін меңгеріп, қазақ халқының жазушысы болып қалыптасты. Ол Ембі аймағында мұнай өндіруге үлкен үлес қосты. Сондай-ақ бюро мүшесі және аймақтық ұйымдарды басқарды. Доцент, ғылым кандидаты Е.Өтебаевтың көмегімен Доссордағы мектеп-интернатқа С.Шәріповтің есімі берілді.

Сабыр Шәріпов 1898-1903 жылдар аралығында Павлодар ауылындағы шаруалар қожалығы мектебінде оқыды. Ол – 1917 жылдан бастап КОКП мүшесі, мұнай өндіру саласының бастығы, жазушы, Ембідегі Қазақ облыстық партия комитетінің ресми өкілі, «Ембімұнай» тресі басқарушысының орынбасары, Доссор және Құлсары бұрғылау кеңселерінің директоры ретінде қызмет атқарды. Оның басшылығымен Ембіде 22 кен орны ашылып, игерілген (Иманқара, Тасқұдық, Құрсай, Доссор, Мақат, Байшонас және т.б.).

Сабыр Шәріповтің «Бекболат», «Рузи Иран», «Ләйлә» атты шығармалары оқырмандарының арасында кеңінен танымал.  Сондай-вқ Гурьев және мұнай кен орындары туралы ғылыми-көпшілік мақалалары «Қызыл Қазақстан» журналында және «Кеңестік дала» газетінде жарияланған. Сабыр Шәріповтің «Мұнай» кітабы Орал қаласында (1992) және Қызылордада (1931) жарық көрді.

Ескерткіштің сипаттамасы: Бюст «Сабыр Шәріпов атындағы Доссор мектеп-интернаты» мемлекеттік мекемесінің алдында орналасқан Төменгі іргетас тастан жасалған. Көлемі: ені 1,50 м, ұзындығы 2 м, тұғыр биіктігі 2,40 м, ені 50 см. Кеуде өлшемі: 70х80 см, бас өлшемдері 10х80 см. Ескерткіш гипстен, ал тұғыры тастан қаланған.

Ескерткіш мәртебесі: Жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші

РУС

Наименование памятника: Бюст писателя Сабыра Шарипова (1882-1941 гг.)

Типологическая принадлежность: сооружение монументального искусства

Периодизация памятника: 1966 г.

Местонахождение памятника: Атырауская область, Макатский район, поселок Доссор, перед государственным учреждением «Доссорская школа интернат имени Сабыра Шарипова».

Исторические данные: Сабыр Шарипов родился 5 мая 1940 года в селе Варзей Красноборского района Республики Татарстан. Он осиротел в раннем возрасте и столкнулся со многими трудностями. Будучи татарином, он вырос среди казахов, свободно владел казахским языком и был писателем казахского народа. Он внес значительный вклад в добычу нефти в Эмбинском районе. Он также был членом бюро и возглавлял региональные организации. При содействии доцента, кандидата наук Э. Утебаева школе-интернату в Доссоре присвоено имя С. Шарипова. С 1898 по 1903 год Сабыр Шарипов учился в крестьянской школе села Павлодар. С 1917 г. - член КПСС, начальник нефтяной промышленности, писатель, официальный представитель Казахского обкома партии в Эмбе, заместитель начальника Эмбамунайского треста, директор буровых контор Доссор и Кульсары. Под его руководством в Эмбе открыто и освоено 22 месторождения (Иманкара, Таскудук, Курсай, Доссор, Макат, Байшонас и др.). Широко известны среди читателей произведения Сабыра Шарипова «Бекболат», «Рузи Иран», «Лейла». Научно-популярные статьи о Гурьеве и месторождениях нефти публиковались также в журнале «Кызыл Казахстан» и газете «Кенестик Дала». Книга Сабыра Шарипова «Нефть» вышла в Уральске (1992) и Кызылорде (1931).

Описание памятника: Бюст находится внутри заборной ограды школы-интерната им. С. Шарипова. Нижний фундамент из камня. Объем: ширина 1,50 м, длина 2 м, постамент: высота 2,40 м, ширина 50 см. Размер груди бюста 70х80 см, размеры головы 10х80 см. Материал из гипса, постамент из камня.

Статус памятника: Памятник историко-культурного наследия местного значения

ENG

Monument name: Bust of the writer Sabyr Sharipov (1882-1941)

Typological affiliation: monumental art structure

Periodization of the monument: 1966

Location of the monument: Atyrau region, Makat district, Dossor village, in front of the boarding school named after S. Sharipov.

Historical data: The boarding school is named after him. He made a great contribution to the production of oil in the Emba region. He was a writer and a revolutionary. He was a member of the formed bureau, headed the regional organizations. The boarding school in Dossor was named after S. Sharipov, with the help of associate professor, candidate of sciences E. Utebayev. In 1898-1903 he studied at the school of peasant farming, in the village of Pavlodar. His works are known to a wide circle of readers “Bekbolat”, “Ruzi Iran”, “Laila”. In 1982, his two-volume selected works were published. In 1937-1941 he was an advisor to the director of the Kulsary drilling, then a geologist explorer in the “Embaneft” trust, was the chief director of the department. Under his leadership, 22 oilfields were discovered and developed in Emba (Imankara, Tas Kudyk, Kursay, Dossor, Makat, Baishonas, etc.). Sabyr Sharipov is a member of the Communist Party of the Soviet Union since 1917, the head of the oil industry, a writer. He was the official representative of the Kazakh regional party committee in Emba. He worked as Deputy Manager of the “Embaneft” trust, Director of Dossor and Kulsary deep drilling Offices. His scientific and popular articles about Guryev and the oil fields were published in the “Kyzyl Kazakhstan” magazine and in the “Sovetskaya steppe” newspaper. Sabyr Sharipov's book “Oil” was published in the city of Uralsk (1992) and in Kyzylorda (1931).

Description of the monument: The bust is located inside the fence of the boarding school named after S. Sharipov. The lower foundation is made of stone. Volume: width 1.50 m, length 2 m, pedestal: height 2.40 m, width 50 cm. Bust size 70x80 cm, head measurements 10x80 cm. Material is bronze, pedestal made of stone.

Monument status: Monument of historical and cultural heritage of local significance

Яндекс.Метрика