«Таскран» шекаралық белгісі

ҚАЗ

Ескертіштің атауы: «Таскран» шекаралық белгісі

Типологиялық тиістілік: қала құрылысы және сәулет ескерткіші

Ескертіштің кезеңділігі: XIX ғ.

Ескертіштің орналасқан жері: Атырау облысы, Исатай ауданы, Аққыстау ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 1 км.

Тарихи деректер: Ескерткішті 1989 жылы А.О.Итеновтың басшылығымен «Казпроектреставрация» институтының сәулетшілер тобы зерттеген.  Ауыл ақсақалдардың әңгімелері бойынша Таскран екі хандық арасындағы шекараны көрсету үшін мұнара белгі ретінде қызмет еткен. Мұнараға шығатын баспалдақтың болмауы мұны растайды. Баспалдақтың болуы тағы бір функционалды маңыздылықты, яғни қарауыл мұнарасы немесе басқа мақсатта қолдануға болатындығын  растайтын еді.

Ескерткіштің сипаттамасы: «Таскран» шекаралық белгісі Атырау-Астрахан тас жолынан оңтүстікке қарай 100 м қашықтықта орналасқан, қоршаған ландшафттың басты ерекшелігі болып табылады. Ескерткіштің іргетасы төртқырлы болып келеді, биіктігі 2 метр болатын пирамида тәріздес қаланған. Жоғарғы жағында ағаштан жасалған қада орнатылған. Құрылысы түгелімен ірі шикі кірпіш пен қамыс аралас балшықтан қаланған. Таскран – пішіні жағынан мазарға ұқсас келген. Ол саңылаусыз, қамыс қабаттары бар саманнан жасалған. Кезінде көшпелі қазақтар мен казак әскерлерінің аумағын бөліп тұрған шекаралық белгі, сонымен қатар, теңіздегі балықшыларға бағыт-бағдар беретін белгі болған. Мұнара белгінің жобасының көлемі 7,8х7,0 м, биіктігі 10,5 м.

Ескерткіштің мәртебесі: Жергілікті маңызы бар тарихи және мәдениет ескерткіші

РУС

Наименование памятника: Пограничный знак «Таскран»

Типологическая принадлежность: градостроительство и архитектура   

Периодизация памятника: XIX в.

Местонахождение памятника:  Атырауская область, Исатайский район 1 км к юго-западу от с. Аккыстау

Исторические данные: Памятник обследован группой архитекторов института «Казпроектреставрация»  в  1989 году  под руководством  Итенова  А. О. По рассказам старожилов Таскран служит знаком для обозначения границ между ханством. Это подтверждается тем, что нет никаких лестниц на восхождение на башню. Наличие лестницы указывала бы и на другую  функциональную значимость, то есть сторожевая башня или другие цели. 

Описание памятника: Башня Таскран расположена в 100 м к югу от трассы Атырау-Астрахань, являясь  доминантой окружающего ландшафта. Представляет собой в основании четверик, почти квадратный в плане, высотой 2 метра, переходящий в усеченную пирамиду. В верхней части установлен деревянный шест фигурным навершением. Две трети башни выложено сырцовым кирпичом двухрядной кладкой. Верхняя часть башни – чередованием камыша и глины. Таскран -  напоминает по форме мавзолей. Это глухое, без каких либо проемов сооружение, сложенное из крупного сырцового кирпича с прослойками камыша по всей его высоте. В верхней части памятника устанавливались также несколько необычных деревянных навершений. Таскран – это пограничный знак между пределами кочевий казахов и землями казачьего войска. Памятник отдельно стоящий и находится на высоком холме. Предварительный у основания и переходит в пирамидальный объем с деревянным навершием (арча). Размеры башни в плане  - 7,8 х 7,0 м. Высота башни - 10,5 м.   

Статус памятника: Памятник истории и културы  местного значения

ENG

Monument name: The Tower Border Taskran

Typological affiliation: urbanplanning and architecture

Periodization of the monument: XIX century

Location of the monument: Atyrau region, Isatay district 1 km south-west of the village of Akkystau

Historical data: The monument was examined by a group of architects of the “Kazproektrestavratsiya” institute in 1989 under the leadership of A.O.Itenov. According to the stories of old residents, Taskran serves as a tower marker to mark the boundaries between the khanate. This is confirmed by the fact that there are no stairs to climb the tower. The presence of a ladder would indicate another functional significance, that is, a watchtower or other purpose. 

Description of the monument: The Tower Taskran located 100 meters south of the highway Atyrau-Astrakhan, dominates the surrounding landscape. It represents a quadrangle at the base, almost square in plan, height of 2 meters, turning into a truncated pyramid. At the top of a wooden pole with the figured completion. Two-thirds of the tower is lined with two-row adobe brickmasonry. The upper part of the tower is an alternation of reeds and clay. Taskran - resembles a mausoleum in shape. This is a deaf building, without any openings, made of large adobe bricks with interlayers of reeds along its entire height. Several unusual wooden tops were also installed in the upper part of the monument. Taskran is a border sign between the limits of Kazakh nomads and the lands of the Cossack host. The monument is detached and is located on a high hill. Preliminary at the base and passes into a pyramidal volume with a wooden top (arch). The entire volume is lined with adobe bricks with an interlayer of up to 4 cm. The layer of reeds gives the structure strength both constructive and from the effects of atmospheric precipitation.

The dimensions of the tower in the plan are 7.8 x 7.0 m. The height of the tower is 10.5 m. 

Monument status: Monument of historical and cultural heritage of local significance

Яндекс.Метрика