Ескерткіштің атауы: Сұлтан Бейбарыс (1225-1277 жж.) ескерткіші
Типологиялық тиістілігі: монументтік өнер құрылысы
Ескерткіштің кезеңділігі: 5 шілде 2000 ж.
Ескерткіштің орналасқан жері: Атырау қаласы, Әйтеке би көшесі, Атырау облысы әкімдігі ғимаратының алдында
Тарихи деректер: Сұлтан Байбарыс – 1225-77 жылдары Мысырда билік құрған сұлтан. Бейбарыстың әкесі — Жамақ, анасы — Әйнек. Ол билік еткен кезінде Каирде 136 мешіт салынды. 17 жыл 2 ай 10 күн билік еткен Сұлтан 50 жасында уланып Дамаскіде қайтыс болды. Бейбарыс Сұлтан Берке ханның қызына үйленіп екі ұлды болды. Бейбарыс Кіші жүз Беріш руынан шыққан. 2000 жылдың 26 мамырында қаланың орталық алаңында Сұлтан Бейбарысқа ескерткіш орнатылды. Пирамида және киіз үй түрінде орнатылған тас мүсіндер сұлтанның Мысыр мен Қазақстанның тұлғасы екенін білдіреді. Ескерткіштің авторы және бас мүсіншісі К. Кәкімов, сәулетші К. Жұмабай. Облыс әкімі И.Тасмағамбетовтың 2000 жылғы 1 ақпандағы өкімімен қаланың орталық алаңына Сұлтан Бейбарыстың есімі берілді.
Ескерткіштің сипаттамасы: Ескерткіштің биіктігі 7,2 м және ені 3,8 м-ге дейін тұғырға орнатылды. Тұғыр 3 блоктан құралған. Төменгі блоктың өлшемі 2,8 м. х 2,4 м., биіктігі 60 см. ортаңғы блок 2,4х1,8 м., биіктігі 1,6 м. Жоғарға блок 2,4х1,8 м., биіктігі 1,4 м. Тақта тас төселген аумақтың ауданы 8120 шаршы метр. Ескерткіштің салмағы 120 тонна. Ескерткіштің тұғырмен қоса жалпы биіктігі 11,8 м. Монументтің артқы жағында орналасқан доға тәрізді гранит таста көне түркі тіліндегі руналық жазуы ойылып жазылған. Түркі тілінде руналық жазудың мағынасы: «Еліме жеріме, суыма. Осы бір түрік елі ел болсын деп жасаған ісіміз. Күлтегін». Ескерткіш Ақмола облысынан өндірілген куртин гранитінен қашалған.
Ескерткіш мәртебесі: Жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші.
Наименование: Памятник Султану Бейбарысу (1225-1277 гг.)
Типологическая принадлежность: сооружение монументального искусства
Периодизация памятника: 5 июля 2000 г.
Местонахождение памятника: город Атырау, улица Айтеке би, перед зданием Атырауского областного акимата
Исторические данные: Султан Бейбарыс (1225-1277 гг.) правитель Мамлюкского государства в Египте. Отца Бейбарыса звали Жамак, а мать Айнек. При нем в Каире было построено 136 мечетей. Он властвовал 17 лет, 2 месяца, 10 дней и в возрасте 50 лет умер в Дамаске. Его отравили. Он женился на дочери Берке хана и у них родились два сына. Бейбарыс был из рода Берш, Младшего Жуза. 26 мая 2000 года на центральной площади города сооружен памятник Султану Бейбарысу. Установленные каменные фигуры в форме пирамиды и юрты означают, что Султан является личностью двух стран Египта и Казахстана. Распоряжением Акима области И.Тасмагамбетова от 1 февраля 2000 года центральной площади города присвоено имя Султана Бейбарыса.
Автор и главный скульптор памятника К.Какимов, архитектор К.Жумабай.
Описание памятника: Памятник высотой 7,2 м, шириной до 3,8 м, установлен был на постаменте. Постамент состоит из 3-х блоков. Нижний блок размером 2,8 м. х 2,4 м., высотой 60 см. Средний блок 2,4х1,8 м., высота 1,6 м. Верхний блок 2,4х1,8 м., высота 1,4 м. Площадь территории для укладки плит составляет 8120 кв. м. Вес памятника 120 тонн. Высота памятника с постаментом 11,8 м. Руническая надпись на древнетюркском языке выбита на гранитной полусфере, установленной авторами памятника позади монумента. По-тюркски руническая надпись звучит так «Еліме жеріме, суыма. Осы бір түрік елі ел болсын деп жасаған ісіміз. Күлтегін». Перевод этого текста звучит, так «Моему народу, моей Земле и Воде. Чтобы это тюркское население стало Народом, мы делали наше дело. Култегин». Памятник построен из гранита, произведенного из Куртинского района Акмолинской области.
Статус памятника: Памятник историко-культурного наследия местного значения
Monument name: Monument to Sultan Beibars (1225-1277)
Typological affiliation: monumental art structures
Periodization of the monument: July 5, 2000
Location of the monument: Atyrau city, Aiteke byi street, in front of the Atyrau regional Akimat
Historical data: The monument is established in front of the regional administration building. Sultan Beibarys (1225-1277) ruler of the Mamluk state in Egypt. Beibars' father’s name was Zhamak, and his mother was Aynek. During his reign, 136 mosques were built in Cairo. He reigned for 17 years, 2 months, 10 days and died in Damascusat the age of 50. He was poisoned. He married the daughter of Berke Khan. He had two sons. Beibarys was from the Bersh clan, the Younger Zhuz. The architect of the monument was Kazbek Zharlyganov, and the sculptors were Kadyrkhan Kakimov and Malik Zhunisbaev. On May 26, 2000, a monument to Sultan Beibarys was erected on the central square of the city. On July 5, 2000, the President of the Republic of Kazakhstan N.A. Nazarbayev unveiled a monument to the great son Sultan Beibarys in the central square of the city of Atyrau.The erected stone figures in the shape of pyramid andyurt mean that the Sultan is a historical figure of two countries of Egypt and Kazakhstan. The author and chief sculptor of the monument is K. Kakimov, architect K. Zhumabay.On February 1, 2000, by order of the Akim of the region I.Tasmagambetov, the central square of city was named after Sultan Beibarys.
Description of the monument: The monument, which is 7.2 meters high and 3.8 meters wide, was placed on a pedestal.The pedestal consists of 3 blocks. The lower block is 2.8mx 2.4 m in size, 60 cm high. The middle block is 2.4x1.8 m, the height is 1.6 m. The top block is 2.4x1.8 m, the height is 1.4 m. The area of the territory for stacking plates is 8120 square meters. The weight of the monument is 120 tons. The height of the monument along with the pedestal is 11.8 m. Behind the monument the designers installed granite hemisphere engraved with the runic inscription in the ancient Turkic language. In Turkic this inscription reads as“Elime zherime, suyma. Osi bir Turk eliel bolsyn dep zhasagan isimiz edi. Kultegin”. The translation of the text is “My people, my land and water. Aiming that the Turkic population becomes a nation, we have done our job. Kultegin”. The monument was built of granite produced from the Kurtinsky district of the Akmola region.
Monument status: Monument of historical and cultural heritage of local significance