Ескерткіштің атауы: Успен Соборы
Типологиялық тиістілік: қала құрылысы және сәулет ескерткіші
Ескерткіштің кезеңделуі: 1883 ж.
Ескерткіштің орналасқан жері: Атырау қаласы, И. Тайманов көшесі, 4
Тарихи деректер: Собор ғимараты көпес Ф.Тудаков пен оның жұбайы Иринаның қаражатына 1883 жылы тұрғызылған. Жеке тапсырыс беруші Федот Тудаков болды. Оны Ильин, Култузов, Зубов, Чампалов есімді көпестер қолдады. Семён Григорьевич Сутягин алғашқы шіркеу ақсақалы болды. Шіркеу сырттан әкелінген тастардан салынған. Ұлы Отан Соғысы кезінде собор қойма ретінде пайдаланылды.
Ескерткіштің сипаттамасы: Кірпіштен қаланған шіркеудің жалпы аумағы 230 кв.м. Биік іргетасы сылақтанған, жертөлесі бар. Төбе жабындысы темірмен қапталған. Ғимараттың үш кіре беріс есігі болған. Қазіргі таңда оңтүстік есігі бітеліп, бас кіре берісіне шағын құрылыс жалғанған. Айналасы темір шарбақпен қоршалған аумақтың көлемі 4500 куб.м. Сыйымдылығы 900 адам шамасында. Ғимарат күйдірілген кірпіштен қаланған. Собордың 7 кресті күмбезі бар. Ортаңғы бір күмбездің биіктігі 10 м, қалған 6 күмбездің биіктігі одан төмендеу. Собордың жалпы биіктігі 40 м.
Ескерткіш мәртебесі: Жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші
Наименование памятника: Собор Успенский
Типологическая принадлежность: градостроительство и архитектура
Периодизация памятника: 1883 г.
Местонахождение памятника: город Атырау, ул. Тайманова 4
Исторические данные Успенский собор построен в 1883 году на средства купца Ф.Тудакова и его жены Ирины. Частным заказчиком был Федот Тудаков. Этот купец вложил немало средств. Его поддерживали купцы Ильин, Култузов, Зубов, Чампалов. Первым старостой церкви стал Семен Григорьевич Сутягин. Храм строился из привозных камней. В годы Великой Отечественной войны собор использовался как складское помещение.
Описание памятника Общая площадь 230 кв.м. Одноэтажное с двусветными объемами с полукруглой абсидой с высокой колокольней и луковками главок кирпичное здание Успенского собора. Высокий цоколь отштукатурен цементным раствором, имеется подвал. Крыша сложной формы, крыта кровельным железом. Здание имело три входа. Сейчас вход с южной стороны закрыли, а к парадному пристроен тамбур, закрывший лестницу и декоративное оформление входа. Оконные проемы прямоугольные оформлены наличниками и сандриками, проемы колокольни с арочным завершением. Сохранилась ограда вокруг церкви и захоронения рядом со зданием. Объем 4500 куб. м. Вместимость около 900 человек. Здание построено из жженых кирпичей. Собор имеет 7 куполов с крестами, высота от основания до самого высокого купола 10 м, а остальные 6 куполов пониже на 10 м. Высота до самого купола 40 м.
Статус памятника: Памятник историко-культурного наследия местного значения
Monument name: Uspenky Cathedral
Typological affiliation: urban planning and architecture
Periodization of the monument: 1883
Location of the monument: Atyrau city, Taimanov street,4
Historical data: The Uspensky Cathedral was built in 1883. The Uspensky Cathedral was built using funds of merchant F. Tudakov and his wife Irina. On November 4, 2000, in the Uspensky Cathedral, the townspeople heard the ringing of bells for the first time in more than 80 years. There is a memorial plaque. The private customer was Fedot Tudakov. This merchant has invested a lot. He was supported by merchants Ilyin, Kultuzov, Zubov and Champalov. Semyon Grigorievich Sutyagin became the first church elder. The church was built from imported stones. During the Great Patriotic War, the cathedral was used as a warehouse.
Description of the monument: Total area is 230 sq.m. A one-story brick building of the UspenskyCathedral with double-height volumes with a semicircular apse with a high bell tower and oniondomes. The high base is plastered with cement mortar, there is a basement. The walls are painted with brick color paint, and the decor details are highlighted in white. The roof is of complex shape, covered with roofing iron. The building had three entrances, now it is laid from the south, anda vestibule is attached to the front entrance, which closed the staircase and the decorative design of the entrance. Rectangular window openings are decorated with platbands and sandriks, bell tower has arched openings. The fence around the church and the graveyard next to the building have been preserved. The volume is 4500 cubic meters. Material: brick walls, wooden floors, iron roofing. The capacity is about 900 people. The building was built of baked bricks. The cathedral has 7 domes with crosses, the height from the base to the highest dome is 10 m, and the remaining 6 domes are lower by 10 m. In 1904, the building of the Uspensky Cathedral had a bell tower. The building had never been painted before, and the details and doors were not highlighted in white. There is no vestibule attached later. The building was preserved due to the fact that it was decided to house a radio studio. The height up to the dome itself is 40 m. The walls are brick, the height of the bell tower is 15 m. The cathedral was previously heated by a stove. The building is surroundedby an iron fence and planted with flowers and trees.
Monument status: Monument of historical and cultural heritage of local significance