Ескерткіштің атауы: Ауғанстан соғысында қаза тапқан интернационалист жауынгерлерге арналған ескерткіш
Типологиялық тиістілік: монументтік өнер құрылысы
Ескерткіштің кезеңділігі: 5 маусым 2015 ж.
Ескерткіштің орналасқан жері: Атырау қаласы, Авангард мөлтек ауданы, «Жеңіс» саябағы
Тарихи деректер: 2015 жылдың 5 маусым күні Жеңіс саябағында Ауғанстан мен тәжік-ауған шекарасында қаза тапқан жауынгергерлерге арналған ескерткіш кешенінің ашылу салтанаты болып өтті. Кешен Ұлы Отан соғысы майдандарынан қайтпаған атыраулықтарды еске алу қабырғасы мен сталиндік қуғын-сүргін құрбандарына арналған ескерткішпен бір қатарда орналасқан. Ашылу салтанатына облыс әкімі Бақтықожа Ізмұхамбетов, сенатор Сәрсенбай Еңсегенов, мәжіліс депутаты Бақытбек Смағұл қатысқан.
1979-1989 жылдар аралығында интернационалдық борышын өтеу кезінде көрсеткен ерлігі үшін 86 жауынгер Кеңес Одағының Батыры атағына ие болды. Сонымен қатар 2 мыңнан астамы мемлекеттік марапатқа ие болды, оның ішінде Атырау облысының 45 жауынгері марапатталды. Ескерткіштің жобасы 2008 жылы жасалған. Ескерткіш Атырау облысы әкімдігінің және Атырау облысы Ауғанстан ардагерлері одағы қоғамдық бірлестігінің қолдауымен салынды.
Ескерткіштің сипаттамасы: Композицияның ортасында – Калашников автоматын ұстаған екі сарбаздың мүсіні. Биіктігі 3,8 метр болатын мүсін салмағы бес тонна қоладан құйылған. Сарбаздардың төбесін ала орналасқан шығыстық ақ арка алюминийден құйылған. Ол әскери қақтығыс болған Ауғанстан елін білдіреді. Арканың екі жағына қарай қызыл граниттен бұралаң қабырға қаланған, ол – Ауғанстан таулары. Тау аясында көкжиекке бет алған саптағы сарбаздар. Жауынгерлер тізбегі сегіз бағана түрінде бейнеленген. Орталықтағы «Сарбаздар» мүсініне төрт жақтан әрқайсысында 10 сатысы бар баспалдақтар көтерілген. Дәл сонша жыл кеңес әскерлері Ауғанстанда болды. Атырау облысынан қаза тапқан 15 жауынгердің аты-жөні жазылған естелік қабырғасының жанында қоладан құйылған қара қызғалдақ орнатылған. Қарсы бетте тәжік-ауған шекарасында қаза тапқан 43 қазақстандық сарбаздың аты-жөні жазылған естелік қабырғасы орнатылған. Атырау облысы бірінші болып шекараның осы учаскесінде соғысқан ішкі әскер ротасында қаза тапқан барлық сарбаздардың есімдерін мәңгі еске сақтады.
Ескерткіш мүсіншісі – Асқар Нартов, жобаның авторы – сәулетші Саматбек Бөкебаев.
Ескерткіш мәртебесі: Тарихи-мәдени мұра объектілерінің алдын-ала есепке алу тізімінде
Наименование памятника: Памятник воинам-интернационалистам, погибшим в Афганистане
Типологическая принадлежность: сооружение монументального искусства
Периодизация памятника: 5 июня 2015 г.
Местонахождение памятника: город Атырау, микрорайон Авангард, парк Победы
Исторические данные: 5 июня 2015 года в парке Победы прошла церемония открытия монументального комплекса памяти воинов, погибших в Афганистане и на таджикско-афганской границе. Комплекс расположен в одном ряду со Стеной памяти атыраусцев, не вернувшихся с полей сражений Великой Отечественной войны, и памятником жертвам сталинских репрессий. В церемонии открытия приняли участие аким области Бактыкожа Измуханбетов, сенатор Сарсенбай Енсегенов, депутат мажилиса Бахытбек Смагул.
В период с 1979 по 1989 год за героизм, проявленный при исполнении интернационального долга, 86 воинов удостоены звания Героя Советского союза, более 2 тысяч награждены государственными наградами, в том числе 45 воинов из Атырауской области. Проект памятника был разработан еще в 2008 году. Памятник был построен при содействии и поддержки акимата Атырауской области и общественного объединения Союза ветеранов Афганистана Атырауской области.
Описание памятника: Памятник состоит из фигуры двух солдат, которые сделаны из бронзы общим весом пять тонн. Высота - 3,8 метра. В центре композиции - фигуры двух солдат с автоматами Калашникова. Скульптура высотой 3,8 метра вылита из бронзы весом пять тонн. Восточная белая арка, возвышающаяся над солдатами, выполнена из алюминия. Она символизирует страну Афганистан, внутри которой происходил военный конфликт. От арки в обе стороны тянутся стены из красного гранита с изгибами, это горы Афганистана. На фоне гор за горизонт уходит строй солдат. Цепочка воинов изображена в виде восьми столбиков. С четырех сторон к центральной скульптуре «Солдаты» поднимаются лестницы, в которых по 10 ступеней. Именно столько лет советские войска находились в Афганистане. Рядом со стеной памяти, где высечены имена 15 погибших воинов из Атырауской области, установлен в бронзе черный тюльпан – так называли самолёт, доставлявший гробы из Афганистана. С противоположной стороны расположена стена памяти с именами 43 казахстанских военнослужащих, погибших на таджикско-афганской границе. Атырауская область первой увековечила память всех погибших солдат сводной роты внутренних войск, воевавшей на этом участке границы.
Архитектор памятника Саматбек Бокебаев, автор проекта, скульптор Аскар Нартов.
Статус памятника: В списке предварительного учета историко-культурного наследия
Monument name: Monument to the soldiers-internationalists who died in Afghanistan
Typological affiliation: monumental art structure
Periodization of the monument: 2015
Location of the monument: Atyrau city, Avangardmicrodistrict,Victory Park
Historical data: - In the period from 1979 to 1989, 86 soldiers were awarded the title of Hero of the Soviet Union for heroism in the performance of their international duty, more than 2 thousand were awarded state awards, including 45 soldiers from the Atyrau region. In the independent Republic of Kazakhstan, they treat the Afghan warriors with honor and respect, provide all kinds of support. The heroism of the soldiers who died on the battlefields will forever remain in the memory of the people, - said the regional Akim.
The project of the monument was developed back in 2008. The construction took a month and a half. The monument was built with the assistance and support of the Akimat of the Atyrau region and the public association of the Union of Afghanistan Veterans of the Atyrau region.
- Veterans of the Afghan war have made every effort for more than 30 years to make today's event take place. They rendered assistance in every possible way so that a monument to 15 fallen soldiers of the Atyrau region was erected here in their homeland, so that all the younger generations would always be proud of them.
Description of the monument: The monument consists of the figures of two soldiers, which are made of bronze with a total weight of five tons.The height is 3.8 meters.
Monument status: In the list of preliminary registration of thehistorical and cultural heritage of the Atyrau region